ستاره حمیدی - روان درمانگر پویشی

ستاره حمیدی - روان درمانگر پویشی

درمانگر اختلالات اضطرابی - افسردگی - وسواس و..... http://setareh-hamidi.ir/
ستاره حمیدی - روان درمانگر پویشی

ستاره حمیدی - روان درمانگر پویشی

درمانگر اختلالات اضطرابی - افسردگی - وسواس و..... http://setareh-hamidi.ir/

مامان و دردسرهای دستشوئی- آموزش دستشویی رفتن به کودکان


درکنار تمام مسائلی که والدین به روشهای متفاوت به کودکشان می‌آموزند آموزش مستقل دستشوئی کردن زمان زیاد و انرژی فراوانی از والدین می‌گیرد و محدوده زمانی خاصی والدین را درگیر خود می‌کند برای آموختن به کودک که چگونه به مرور زمان پوشک را رها کرده و از لگن و یا دستشوئی استفاده کند باید عزمی راسخ و صبر فراوان پیشه کرد گاه این مسئله منجر به عصبانیت و پرخاش والدین به کودکان می شود. و از سوی دیگر ترس از اینکه مبادا کودک نتواند در سن خاصی بر این موضوع کنترل یابد، باعث نگرانی والدین می‌گردد گاه مقایسه کودک با هم سن و سالانش علل اصلی بی تابی های والدین است با در نظر گرفتن تفاوتهای فردی کنار آمدن با این مسئله سهل تر خواهد شد. برای اینکه کودکی بتواند به تنهایی دستشوئی برود و تمام مسائل بهداشتی را رعایت کند رسیدن به مراحل رشدی خاص الزامی می باشد. رسیدن به رشد عاطفی برای یادگیری و آموزش دادن به کودک از ضروریات است بر اساس تحقیقات کودکان مستقل، آمادگی و اشتیاق بیشتری برای آموزش دارند ممکن است کودک از نظر جسمانی به این مرحله رسیده باشد ولی از لحاظ عاطفی آمادگی لازم را کسب نکرده باشد قابل ذکر است در صورتی که کودکمان دیرتر از بقیه همسالانش آمادگی پیدا کرد دلیلی برای نگرانی وجود ندارد در هر صورت درکودکان سالم گنجایش مثانه به طور مشخص حدود سن دو تا سه سالگی افزایش می یابد.

تحقیقات نشان داده است که پسرها دیرتر از دختران کنترل ادرارشان را به دست آورده و همین مسئله سبب می‌گردد که والدین دیرتر آموزش را شروع کرده و متعاقب با آن دیرتر از دختران نیز یاد می‌گیرند. سن تقریبی آموزش دختران 35 ماهگی و پسران 39 ماهگی می باشد علل این تفاوت سیستم عصبی پسران می باشد و دلیل دیگر که دختران زودتر آموزش می بینند داشتن الگوی همجنس است که مدام با آن در ارتباط هستند بر خلاف پسران . بررسی ها نشان داده است که پسرها حساسیت کمتری در مورد خیس شدن پوست خود دارند .

کودکان به طور تقریبی در 15 ماهگی از کثیف و یا خیس بودن پوشک خود آگاهی یافته و در 18 الی 24 ماهگی متوجه زمان نیاز به دفع ادرار و مدفوع می شوند حتی ممکن است کلماتی را برای این نیاز به کار برند پس چه بهتر که دنبال کلمه ای مناسب برای بیان این نیاز باشیم تا کودک برای آگاه کردن‌مان بتواند از ان استفاده کند فراموش نکنید کلمه ای را انتخاب کنید که حتی اگرکودکتان در جمع آن را بکار برد باعث نگرانی شما نشودکلماتی که اکثر کودکان بکار می برند عبارتند از( جیش ،پی پی و غیره) آنان در 5/2 تا 3 سالگی کمی قبل از احساس نیاز رفتن به دستشوئی را اعلام می‌کنند و سه سالگی به بعد کنترل مثانه برای مدتی مشخص را بدست می آورند .

برخی والدین برای آموزش دادن به کودکان عجله بسیاری دارند برای اینکه مطمئن شویم کودکمان آمادگی آموزش را داراست فقط کافیست به علائمی که از خود نشان می دهد توجه نمود به عنوان مثال: زمانی‌که مشاهده کردید کودکتان به تنهایی می تواند شلوارش را در بیاورد و یا بالا بکشد (علایم استقلال ) می توانید امیدوار باشید که به زودی آموزش را شروع کنید .

کودکتان همانطورکه در بالا ذکرشد باید از لحاظ جسمی به حدکافی رشد یافته باشد. شروع کنجکاوی کودک برای شناخت ماده جدیدی که از بدنش خارج می‌گردد نیز می تواند زمان مناسبی برای آموزش باشد. اگر مشاهده کردیدکه پوشکش مدت زمان طولانی تری خشک می ماند حدوداً 3 تا 4 ساعت می توانید امیدوار باشید.

هنگامی که کودک بتواند جملات امری و دستوری را درک کند و آمادگی درک جملات آموزشی را داشته باشد راحت تر می شود به وی آموزش داد.

برخی کودکان زمانی که احساس می کنند به دستشوئی احتیاج دارند از خود واکنش های متفاوتی نشان می‌دهند مثلا خود را تکان می‌دهند و این نشانه ای دال بر آمادگی وی برای آموزش می باشد. در برهه ای از زمان کودکان از خیس بودن و کثیف بودن پوشک خود احساس ناراحتی می کنند و این ناراحتی خود را به طرق مختلف از جمله گریه و بیقراری کردن نشان می دهند.

در برخی مواقع که فرزندمان را پوشک کرده ایم شاهد هستیم بعد از انجام عمل دفع سعی در درآوردن پوشک خود می‌کند که نشان دهنده آمادگی اش برای شروع آموزش می باشد.

به روشهای متفاوتی می توان به کودکان آموزش داد تا پوشک خود را رها کرده و از لگن و یا توالت خانه استفاده نمایند یکی از روشهای موثر آموزش از طریق تقلید می باشد.

 آموزش از راه تقلید : کودکان بسیاری از اعمال، رفتارها و یا حتی کلمه های پدر و مادر را تقلید 
می‌کند پس چه بهتر از این مورد نهایت استفاده را ببریم و برخی مسائل بهداشتی را از این طریق آموزش دهیم مادران برای دختران و پدران برای پسرانشان می توانند الگوی مناسبی باشند . خواهران و برادران و از همه مهمتر دوستان می توانند تاثیر بسزایی در آموزش استفاده از لگن به کودک داشته باشد بخصوص همسالانشان.

آموزش با عروسک : با ترتیب دادن یک نمایش عروسکی بسیاری از مسائل بهداشتی را می توانید به کودکتان آموزش دهید بازی دوستانه با کودکتان و عروسکهایش ترتیب دهید به این روش در کنار آموزش استفاده از لگن خیلی از مسائل دیگر را می توانید به زبانی شیرین بیان کنید.

برای شروع هر کاری داشتن یکسری آمادگی ها الزامیست پس بهتر است شما هم خود را برای گذر از این مرحله نه چندان آسان آماده کنید والدین باید آماده پذیرش خیلی مسائل باشند پس در ابتدا باید خود را بسنجند که می توانند یک برنامه مشکل را برای مدتی دنبال کنند یا خیر آمادگی روحی مادر و کودک برای شروع این مرحله بسیار مهم است در مرحله بعد باید تمام خانه را برای شروع کارتان تغییر دهید دکوراسیون خانه را به نحوی مرتب کنید که اگر کودک خانه را کثیف کرد بتوان به راحتی و سرعت تمیز نمود و چاره ای نیست باید برای مدت چند هفته مبلمان و فرش ها را به اتاق دیگری منتقل نمایید.

سرعت عمل شما در روزهای اول آموزش بسیار مهم است در این دوران  کودک نمی تواند به مدت طولانی خود را کنترل کند و بعد از اعلام دستشوئی داشتن باید سریعا اقدام کنید.

برای راحت تر شدن کار خودتان بهتر است برتن کودکتان لباسهای راحت بپوشانید مثلا لباس های سراسری یا کش دار ، البته اگر برای بیرون از منزل از لباس های نخی و پنبه ای که یکسره باشد استفاده نمایید بهتر است و یا لباس و شلوارهایی که از پایین تا مفصل ران ها با دکمه و یا زیپ باز و بسته می‌شوند. برای کودکان لباسی انتخاب کنید که شستشوی آن راحت باشد . برای منزل می توانید از لباسهای راحت تر استفاده کنید به عنوان مثال از شلوارهای کشی که فاقد دکمه و سگک و یا قلاب و برای دختران دامن و پیراهن بدون کمربند.

آموزش به شیوه آرام و تدریجی :

در شیوه آرام و تدریجی در خانه از لگن و شورت ودر بیرون ازمنزل پوشک و پمپرز استفاده 
می شود. در این نوع آموزش بتدریج پوشک را کنار گذاشته و برای مدت کوتاهی هر روز کودک را روی لگن بنشانید بعد از صرف غذا به دلیل حجیم شدن روده ها شکم دارای حرکات خود به خودی برای دفع هستند توصیه می شود در دوران آموزش از مایعات بیشتر استفاده گردد تا کودک راحت تر بتواند عمل دفع را انجام دهد استفاده کم از مایعات باعث یبوست شده و دفع را مشکل و دردناک می‌کند و همین می تواند عاملی باشد برای دلزدگی کودک از لگن .

سرگرم نگاه داشتن کودک زمانی که وی بر روی لگن نشسته است با نگاه کردن عکسهای یک کتاب یا اسباب بازی برای نشاندن وی به مدت بیشتر بر روی لگن ترفند مناسبی است.

برخی والدین از این مسئله شکایت دارندکه زمان بسیاری را برای نشستن کودکشان بر روی لگن صرف می‌کنند در نهایت کودک دستشوئی نکرده از روی لگن بلند می شود به هیچ وجه عصبانی نشوید به او اجازه دهید مدتی بدون پوشک باشد و لگن در دسترس تان باشد و حتی اگر بدون انجام دستشوئی از روی لگن برخواست وی را برای همان مدتی که روی لگن نشسته است تشویق کنید.

در مرحله آموزش باید آمادگی لازم برای مواجه شدن با دستشوئی کردن های ناگهانی کودک و کثیف شدن منزل باشید و درتمام مراحل سعی نمایید که عصبانیت خود را نسبت به این رفتار کودک نشان ندهید کودکان به راحتی احساس شما را می فهمند و زمانی که متوجه شوند شما نسبت به مدفوع آنها دیدی منفی دارید ممکن است در مراحل دفع دچار مشکل گردند. بعد از گذشت چند هفته شما می توانید امیدوار باشید که به نتایج قابل ملاحظه ای در بدست آوردن کنترل ادرار و مدفوع کودکتان باشید حال می توانید به کودک اجازه دهید ساعاتی را بدون پوشک و فقط با شورت در خانه سپری‌کند در صورتی که مشغول بازی باشد به او یادآوری کنید که باید سری به لگن اش بزند.

بهتر است در دوره آموزش قید مسافرت رفتن طولانی را بزنید ولی اگر شرایط طوری بود که باید مسافرتی داشته باشید حتما لگن کودک را همراه خود ببرید . گاه پیش می آید که بعد از مدتی استفاده از لگن کودک در بیرون از منزل با وجود داشتن پوشک مایل به استفاده از لگن خود می باشد آرامش خود را حفظ کنید و لگن اش را در اختیارش قرار دهید به هیچ وجه به او نگویید چون پوشک دارد می تواند دستشوئی کند.

از مزایای این شیوه این است که کودک ناراحتی و اضطراب کمتری را حس می کند این روش زمان زیادی از شما نمی‌گیرد و مانع انجام کارهای روزانه شما نمی‌گردد و تنها مشکلی که برای برخی خانواده ها پیش 
می‌آورد این است که فقط مدت زمان زیادی طول می کشد تا کودک بطور کامل بتواندکنترل بر ادرار و مدفوع خود داشته باشد.

شیوه سریع و ضربتی

در این شیوه تمام تلاش والدین این است که مدت زمان کمتری برای آموزش سپری شود و کودک سریع تر بتواند به مرحله کنترل ادار و مدفوع خویش دست یابد در آموزش کوتاه مدت والدین باید بیشتر فعالیت های خود را کنار گذاشته و در طول چند هفته وقتشان را صرف آموزش کنند . البته این روش زمانی موثرتر است که کودک بزرگتر شده باشد. برای شروع  بهتر است :

  * لگن را در دسترس کودک قرار دهید و به کودک بگویید که برای دستشویی باید از آن استفاده کند و هر بار که نزدیک لگن شد و از آن استفاده کرد تشویق اش کنید . حتی اگر با لگن به عنوان یک اسباب بازی رفتار کند بگذارید کودک با لگن خو بگیرید و آن را بشناسد.

  * فراموش نشود در این روش فقط شبها می توانید از پوشک استفاده کنید و حتی زمانی که بیرون 
می روید قبل از ترک خانه از کودک بخواهید با استفاده از لگن دستشوئی کند.

  * بعد از چند روز متوجه خواهید شد که فرزندتان به این روش عادت کرده است با این اوصاف همیشه لگن را در دسترس وی قرار دهید ترجیحا از چند لگن در نقاط مختلف خانه استفاده کنید .

  * ولی اگر پس از چند روز کارها خوب پیش نرفت و کودک در برابر استفاده از لگن مقاومت کرد بهتر است که برای مدتی آموزش را به تعویق بیندازید.

از مزایای روش ضربتی این است که زود نتیجه می دهد ولی زمان زیادی را از شما می گیرد .

برای دستیابی به هدفمان مهمترین وسیله ما لگن می باشد پس بهتر است در تهیه لگن مناسب دقت خاصی داشته باشیم  لگن ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از :

  لگن یکپارچه :  این مدل لگن ها ارزان قیمت است و فشار اقتصادی زیادی بر خانواده تحمیل نمی کند و رنگهای متنوع و شادی دارند کوتاه و جمع و جور ند سبک و قابل حمل این لگن ها برای کودکانی که بزرگتر هستند کمی نامناسب است و روی آن احساس راحتی نمی کنند .

 لگن با ظرف یا نشیمنگاه متحرک : بزرگ تر هستند و در قسمت وسط محفظه و یا نشیمنگاه متحرکی دارند که خالی کردن آن را راحت تر می کند ولی چون بزرگ است نمی توان به راحتی در بیرون منزل استفاده کرد این لگن ها دارای درپوش نیز هستند .

  لگن های فانتزی : طرح و شکل های مختلفی دارنداین لگن ها از تنوع زیادی برخوردارند و بعضی از آنها دارای وسایل سرگرم کننده می باشد تا کودک مدت زمان بیشتری را بتواند بر روی آن سپری کند.

فراموش نکنید که بهتر است هنگام خرید لگن کودک را با خود ببرید تا نظر بدهد در صورتی که به لگن علاقمند باشد از آن بیشتر استفاده می کند انتخاب کودک بر تزئینات و دکور داخلی حمام و خانه الویت دارد.

درکنار تمام مسائلی که برای آموزش کودکان بیان شد مورد دیگری که باید توجه خاص به آن مبذول داشت جنسیت کودک است همانطور که می دانیم و در بالا ذکر شد در نوع و زمان آموزش دختران و پسران تفاوتهای دیده می شود و اینکه آنان از نظر جسمانی تفاوت فاحشی با یکدیگر دارند. در مورد آموزش به پسران باید نکاتی توجه داشت به این دلیل که تمام کسانی که مسئولیت این آموزش را بر عهده می‌گیرند چه مادران و مربیان مهد کودک همگی زن هستند سوالی که برای مادران پیش می آید این است که آیا پسرها هنگام رفتن به دستشوی باید بایستند یا بنشینند؟ آیا برای آموزش آنها توالت بهتر است یا لگن ؟ و چگونه باید موارد بهداشتی دفع ادرار را به آنها یاد داد؟ و گاه معظلات استفاده از لگن و.....

به عنوان مثال معمولا لگن ها دارای لبه ای در قسمت جلو هستند تا مانع تراوش ادرار بر روی زمین و کف پوش خانه شوند ولی گاهی این قسمت باعث اذیت شدن آلت تناسلی کودک می‌شود و اینجاست که والدین وظیفه دارند که نحوه صحیح  نشستن بر روی لگن را به کودک آموزش دهند.

بهتراست برای آموزش پسران از پدران کمک گرفت داشتن یک الگوی همجنس در تسریع آموزش نقش بسزایی دارد.

زمانی که موفق شدید به کودکتان آموزش دهید که برای دستشویی کردن از لگن و یا توالت استفاده کند مرحله دوم آموزش شروع می شود .

درمرحله اول آموزش وظیفه تمیز کردن کودک بر عهده شما می باشد ولی به تدریج با استقلال کودک و اینکه بتواند به تنهایی دستشویی کند و اصول بهداشتی را رعایت کند نیز را باید به وی آموزش داد.

آموزش نظافت و شستن دستها بعد از دستشوئی کردن کار راحتی نیست شیر آب برای کودکان حکم یک تفریح را دارد و استفاده از آن منجربه خیس شدن دستشوئی و حمام می شود که با کمی صبر و حوصله والدین می توان با این مسئله به مدت کوتاهی کنار آمد آموزش رعایت نکات بهداشتی به کودک در روزهای اول مشکل می باشد باید به کودک یاد بدهید که چگونه از کاغذ توالت برای نظافت خود استفاده کند برای دختران شیوه صحیح این است که از جلو به عقب تمیز شوند چه با دستمال باشد یا آب با این روش هیچ نوع باکتری ای از قسمت عقب به سمت جلو یعنی مجاری اداری و مثانه وارد نمی شود .

درست است که در این راه سختی های زیادی وجود دارد ولی با صبوری و درایت می توانید از این دوران خاطرات شیرینی برای خود و فرزندتان بسازید و خود را آماده سازید تا از هر وسیله ای برای تشویق و ترغیب کودک برای استفاده از لگن و یا دستشوئی استفاده‌کنید در نهایت می توانید خوشبین باشید که به نتیجه دلخواهتان خواهیدرسید و برای همیشه از پوشک رهایی پیدا خواهید کرد.

                                                        ستاره حمیدی

                                            


منبع : کتاب آموزش دستشویی رفتن به کودکان

نویسنده :  جین گیلبرت

مترجم : متین بهرامی

چاپ دنیای سلامت 1387

 

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد