مایندفولنس کودکان

ذهن آگاهی چیست؟

ذهن آگاهی از مراقبه شرقی نشأت گرفته و به‌عنوان توجه کامل به تجربیات زمان حال به شکل لحظه‌به‌لحظه، توصیف شده است (مارلات و کریستلر،1999)؛ ذهن آگاهی تنها یک ایدۀ خوب نیست؛ بلکه شیوه‌ای برای زندگی است؛ این شیوه با دعوت به لحظۀ کنونی، حضوری بیشتر و قضاوتی کمتر، در افراد ایجاد می‌کند. اگرچه از ذهن آگاهی به‌عنوان علمی تازه صحبت می‌شود اما عمر واقعی این شیوه به هزاران سال پیش برمی‌گردد؛ به طوری که از آن به‌عنوان قلب مراقبۀ بودائی» یاد شده، بااین‌حال جوهرۀ این شیوه که به معنای بودن در لحظه و به شیوه‌ای آگاهانه است، تعلیمی جهانی محسوب می‌شود (کابات زین، 2010 ).

ارک ویلیامز و دانیل پنمن (2012) ذهن آگاهی را به‌عنوان رازی معرفی می‌کنند که در دنیای کهن خوب فهمیده شده بوده و حتی امروز نیز در بعضی از فرهنگ‌ها زنده نگاه داشته شده است. این رویکرد در دهه 1970 توسط کابات زین پس از تأسیس کلینیک کاهش استرس در مرکز پزشکی ماساچوست معرفی شد.

ذهن آگاهی کودکان :

در کنار کلاس های درسی، ضروری است فرزندانمان عشق ورزیدن و بخشنده بودن را بیاموزند و یادبگیرند چگونه بر خشم خود غلبه کنند . هر دوره شامل آموزش های کوتاه، همانند یوگا ، بازی و مراقبه است. این کارگاه ها به کودکان می آموزد که چگونه هوش هیجانی خود را افزایش دهند، با ترس و اضطراب های خود مقابله کنند، رابطه اجتماعی خود را گسترش دهند و همینطور اعتماد به نفس و خودباوری را در خود افزایش دهند . مهارت های ذهن آگاهی به کودکان زیستن در زمان حال را می آموزد بدون قضاوت در مورد افکار، احساسات و حواس بدنی و هر آنچه در زمان حال وجود دارد را بپذیرند این توجه آگاهانه به افکار، احساسات و حواس بدنی ، توانایی کودکان را برای کنترل خلق منفی افزایش میدهد و منجر به کاهش نشانه های افسردگی میگردد.

هدیه جلسات ذهن آگاهی به فرزندانمان عبارتند از :

• ·         فعالیت ها و حرکات اساسی برای سازمان دهی مغز و بدن کودکان
• ·         تقویت قوه تجسم و رشد خلاقیت
• ·         اطلاعات درباره چگونگی کارکرد مغز بعد از تمرینات ذهن آگاهی
• ·         تمرینات به منظور افزایش مهارت های اجتماعی و مهرورزی به خود و دیگران و رشد روابط بین فردی
• ·         افزایش آگاهی کودکان به بدن، احساسات و افکار خود
• ·         تکنیک های مراقبه و مدیتیشن کودکان
• ·         تکنیک های افزایش مدیریت هیجانات ( خشم ، غم ، شادی و..) و کاهش استرس
• ·         افزایش اعتماد به نفس و خودباوری
• ·         رشد شفقت و همدلی و احساس شادی
• ·         افزایش حافظه و توجه و یادگیری و عملکرد بالا

<!--[if !supportLists]-->

کاهش اضطراب و تنش زدایی در کودکان

در برابر دنیای سرشار از تغییر و تحول که هر لحظه کودک با محرک های محیطی خوشایند و ناخوشایندی روبرو می شود فرزندان ما نیاز به ابزاری دارند تا در برابر این تنش ها و محرک ها و هیجانات مثبت و منفی از خود و سلامت روان خود مراقبت کنند . استرس درد نیای امروز متاسفانه بخشی جداناپذیر از انسان ها شده است ، برخی از والدین بیان می کنند که چرا باید کودکمان اضطراب و استرس داشته باشد با توجه به اینکه در رفاه کامل زندگی می کند فارغ از اینکه کودکان نیز با توجه به تغییر نحوه آموزش وگستردگی اطلاعاتی که به آنها داده می شود اعم از فشارهای مدرسه ، درس خواندن های پیاپی ، رقابت زیاد بین همکلاسی ها ، تقاضای والدین برای بهترین بودن ، کلاس های فشرده و تقویتی و ..... بازیهای خشن کامپیوتری و ....... همه و همه سبب می شود دنیای کودکان شان به استرس و اضطراب های بیمارگونه آغشته شود .

علائم اضطراب در کودکان  :

دردهای روان تنی ( بدنی ) اعم از شکم درد، سردرد، مشکلات تنفسی، مشکلات خواب، بی اشتهایی یا پر اشتهایی، بهبود دیر پس از بیماری، لکنت زبان، نیاز زیاد به رفتن دستشویی یا دندان غروچه کردن خصوصا هنگام خواب دارند و علائمی هم چون خیس کردن رختخواب کابوسها و بدخوابی های شبانه .

 از علامت های دیگر آن کج خلقی ، پرخاشگری مدل صحبت کردن بچه گانه کودکان مضطرب تحریک پذیر می شوند خشم بروز می دهند، رفتارهای نامنظم داشته و ممکن است کودکان دیگر را بزنند و یا از رفتن به مدرسه سرباز زنند و در مدرسه نمرات پایینی بگیرند. ممکن است حملات وحشتزدگی داشته باشند، عقب بکشند، ناله کنند، افسرده باشند، علاقه به انجام فعالیت های روزانه را از دست بدهند، نگران به نظر برسند، تمرکز نداشته باشند، گریه کنند و تنبل باشند، سانحه پذیر باشند و یا دوستانشان را از دست بدهند.   .

مزایای یوگا و مدیتشین برای کودکان :

تحقیقات نشان داده است که مدیتیشن و یوگا می تواند در مقابل فشارهای محیطی و استرس ها ابزار مناسبی برای حفظ و کسب سلامتی روان باشد . انجام تمرینات یوگا در سنین کودکی عزت نفس و آگاهی از بدن را در کودکان افزایش می دهد و آنها را به انجام فعالیتی لذت بخش عاری از هرگونه رقابت تشویق می کند و از سویی انعطاف پذیری بدن ، تمرکز و آرامش را در کودکان افزایش می دهد . آنچه مسلم است شناخت هیجانات و احساسات کمک زیادی در مدیریت کردن آنها می کند با یوگا می توان به کودک کمک کرد که شناخت صحیح تری از احساسات و هیجانات منفی و مثبتی که درون خود تجربه می کند بدست آورد و از سویی به جای سرکوب این احساسات منفی و یا مثبت آنها را بپذیرد و بیان دارد بسیاری از مشکلات و اختلالات شخصیتی در بزرگسالی حاصل سرکوب هیجانات و احساسات ناخوشایند دوران کودکی است .

یوگا کمک میکند تا کودکان سرعت تمرکزشان بیشتر شود، یک تحقیق در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا نشان داد که یوگا نه تنها به بهبود عملکرد در کلاس درس کمک می کند بلکه به بهبود حواس در کودکان و عزت نفس شان نیز کمک می کند .

تمرینات یوگا تنفس کودکان را تنظیم کرده و سبب کاهش میزان استرس می شود و از سویی با کاهش یافتن استرس سبب افزایش تمرکز و دقت کودکان در امر یادگیری است . بدیهیست زمانی یادگیری تسریع می شود که فرد اعم از بزرگسال و یا کودک هیجان منفی و مزاحمی را تجربه نکند و همه به خوبی می دانند داشتن استرس سبب پایین آمدن عملکرد وکارایی کودک شده و بازآوری و یادآوری یادگرفته ها را برای وی دشوار می سازد .

زمانی که کودک شما استرس کمتری را تجربه کند و بیاموزد با محرک های استرس زا چگونه مقابله کند طبیعتاً کارایی اش بالاتر رفته و موفقیت های بیشتری را کسب می کند و در پی آن میزان اعتماد به نفس اش افزایش می یابد . حرکات فیزیکی یوگا , حالتهایی مانند یگانگی , ابراز وجود , احترام به خود و ... را به کودکان می آموزد و آنها را بخشی از زیبایی زندگی می شمارد.

یوگا می تواند اضطراب فرزند شما را مهار کرده و روشهای شادتری برای زیستن به وی آموزش دهد واین مستلزم این است که خود والدین نیز در این مسیر فرزندشان را همراهی نمایند در ذیل قبل از ارائه برخی تمرینانت یوگا که می توانید در منزل انجام دهید علائم اضطراب در کودکان ذکر می شود .

در ذیل نمونه ای از تمرینات یوگای برای کودکان به اختصار ذکر می شود هر کدام از تمرینات مراحلی دارد که نیاز به آموزش دارد و باید هر تمرین مرحله به مرحله انجام شود.

1-جنگجوی سری

 این مجموعه در یک حالت جهش انجام می شود و باحالت هایی مثل کشیده ، ایجاد قدرت و استقامت همراه است . این یک نیرو ایجاد می کند از طریق تنفس حالت های منفی را فرد دور می کند . توازن و تمرکز را بهبود می بخشد و تعادل بدنی را در کودک افزایش می دهد .

2- تکنیک گربه گاو

کشش مانند گربه گاو به ایجاد تعادل عاطفی کمک می کند و همچنین به گرفتگی عضلات پشت رها شده و اندام های گوارشی نیز با این حرکت ماساژ داده می شوند . در این حرکت بهتر است از کودک بخواهید با تنفس اش صدای سگ و گاو را تقلید کند . با توجه به روحیه کودکان و تمایل شان به تاثیر بر محیط اطراف و ایجاد تغییر در دنیای بیرون هنگامی که از آن ها بخواهید این بازی را انجام دهند مسلماً این حرکت برایشان جذابیت بیشتری داشته و با ایجاد صدای گربه و گاو عضلات صورت شان را حرکت داده و مانع از اسپاسم ناشی از اضطراب در عضلات صورت می شود .

3- تکنیک شبیه سگ

این ژست یک کشش بزرگ برای آزاد کردن تنش در گردن و پشت فراهم می کند همچنین باعث کشش عضلات پا نیز می شود .

4- تکنیک درخت

این حرکت برای تعادل و توسعه ذهن آگاهی و بدن موثر می باشد . کودک ممکن است در ابتدا به سختی چنین حرکتی را انجام دهد اما بهتر است وی را تشویق کنید تا پایش را در جای راحت بگذارد تا امکان افتادن کمتر شود . با این تمرین به کودکتان آموزش استقامت می دهید . در وضعیت درخت از آنها بخواهید که تصور کنند که یک درخت غول پیکر با ریشه هایی عمیق هستند . از آنها بپرسید آیا می توانند 100 سال در این حالت بمانند ؟ اگر قطعه قطعه شوند خوب خواهد بود ؟ آیا صدمه نخواهند دید ؟

5- تکنیک کودک خوشحال

این بازی سرگرم کننده که از کودک می خواهیم در این حالت قرار گرفته و خودش را به جلو و عقب  چپ و راست حرکت دهد .

6- تکنیک خواب

یا همان حالت جسد که البته بهتر است به کودک با اصلاح  " یوگای خواب و رویا " معرفی شود کودک باید مانند یک جسد آرام دراز بشکند و بهتر است بر روی چشمان اش یک حوله مرطوب قرار گیرد ، تنفس عمیق انجام دهد  و به موسیقی آرام بخش گوش دهد و مربی و والدین به آرامی پاهایشان را ماساژ دهند .

و در نهایت از کودکتان بخواهید که حرکات جدید خلق کند و در این مسیر وی را تشویق و همراهی کنید .

ستاره حمیدی – روان درمانگر پویشی

کلینیک آرامش نوین ( همایش رایگان مایندفولنس کودکان ویژه والدین )

جهت کسب اطلاعات بیشتر :

09126941612

کلینیک یارا - میدان هروی

مطب دکتر مقدسی - شهرک اکباتان